Een verhaal van twee steden: Berlijn en Chicago
Een kort verslagje naar aanleiding van een interessante paper uit 2001: ‘ The Berlin “Grossstadt-Dokumente”. A Forgotten Precursor of the Chicago School of Sociology’ (Berlin, WZB, FS II, 01-502).
Tussen 1904 en 1908 verschenen in Berlijn 51 delen Grossstadt-Dokumente, een serie boeken, journalistieke verslagen, verhandelingen en essays die tezamen een breed panorama van leven en werkelijkheid van de moderne metropool vormen. In tegenstelling tot de beroemde klassieker van de Duitse (stomme) cinema: Berlin, die Sinfonie der Grossstadt (1927) zijn deze berichten over met name de onderwereld van Berlijn vrijwel volledig in vergetelheid geraakt. In ons land zijn ze waarschijnlijk nooit echt aangekomen, voor zover we dat kunnen afleiden uit der wel erg summiere presentie in de bekende wetenschappelijke (vak) bibliotheken. De Nederlandse onbekendheid met een van de grootste stadsociologische projecten ooit, staat niet op zich zelf. Ook in Berlijn is vandaag geen enkele bibliotheek in het bezit van de volledige set van 51 boeken. De toenmalige sociologische vakwereld in Duitsland hield een kritische distantie van dit door de journalist Hans Ostwald bedachte en geredigeerde project. Des te opmerkelijker daarentegen was de positieve receptie van de serie door de grondleggers van de zogenaamde Chicago School of Sociology.
In de context van de huidige herwaardering van de etnologische beginfase van de urbane sociologie en voor de methoden en technieken waarmee de eerste sociologen Chicago als metropool onderzochten (in Nederland sinds lang Lodewijk Brunt; op dit moment in Duitsland vooral Rolf Lindner) zijn er de afgelopen jaren een aantal studies verschenen over de impact van de stadsrapportages over Berlijn als onderdeel van het Grosssstadt-Dokumente project, en de opkomst van de stadsstudies in Chicago, en de formatie van onderzoeksparadigma’s binnen de kringen van de Chicago School of Sociology.Een van de frappante uitkomsten van het onderzoek is dat de academische stadssociologie in Duitsland zich via de Amerikaanse versie en interpretatie, in de jaren twintig serieus en kritisch is gaan bezighouden met de thema’s en vooral methodieken van het oorspronkelijk project van Hans Oswald. Hieronder volgt de korte samenvatting van het artikel door de auteurs zelf, in een volgens bericht, stel ik het project in een wat bredere context.
summary:
Between 1904 and 1908, there appeared in Berlin 51 volumes called collectively Großstadt-
Dokumente, which presented a vast mosaic of the modern metropolis. While the Berlin series
was ignored by proponents of contemporary academic sociology in Germany, it was well
received by the founding fathers of the Chicago School of Sociology. Chicago's adoption was
aimed at filtering out the sociological components from the mixed genre of journalistic,
literary and research styles of writing which is so characteristic of the Großstadt-Dokumente.
The descriptive material compiled by the series editor, Hans Ostwald, and his co-authors was
translated by Louis Wirth into the terminology of American urban sociology. Other members
of the Chicago School adapted theoretical fragments from the Dokumente to their own
studies. The distinction of social types developed by Julius Bab in his studies of the Berlin
bohemia, for example, has been taken up by Thomas and Znaniecki in their classic The Polish
Peasant and from there "invaded" American sociology. More significant than occasional
theoretical borrowing is this: The Großstadt-Dokumente constitute at the outset of the 20th
century a model research style which would later become the hallmark of the Chicago
School—the exploration of urban milieus, based on collective collaboration and devoted to an
ethic of urban ethnography. This style of research was branded "Americanism" by early
German sociology and was discounted for a "lack of theory".
hele artikel:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten